Burn out symptomen

BURN OUT SYMPTOMEN

en hoe paardencoaching burn out symptomen behandelt

Kenmerken burn out: definitie

Bij burn out zijn er 3 belangrijke kenmerken aanwezig:

1. Burn out is een energieziekte en wordt vooral gekenmerkt door een totaal gebrek aan energie.

2. Bij burn out is er een afnemend vertrouwen in persoonlijke competenties. Je twijfelt steeds meer aan jezelf en wat je kan. 

3. Burnout wordt gekenmerkt door cynisme. Er komt een afstand tussen jou en de wereld. Burn out geeft afstand tegenover je werk, je familie, je vrienden, jezelf. 

De combinatie van deze 3 kenmerken vormen het syndroom burn out. Als je die 3 kenmerken bij jezelf herkent, is het hoog tijd alarm te slaan en hulp in te schakelen. Deze kenmerken kunnen in mindere of meerdere mate aanwezig zijn. Soms komen ze voor in bepaalde situaties of omstandigheden, en in andere niet. Dat zal afhangen van de ernst van de burn out, en het stadium van burn out. Maar altijd zijn ze alledrie aanwezig.  In een beginstadium van burn out of in de aanloop er naar toe zullen de burn out symptomen minder uitgesproken zijn, of enkel werkgerelateerd optreden. Maar naargelang je meer en meer burn out raakt, zullen deze kenmerken uitgesprokener en meer continu aanwezig zijn. 

Symptomen burn out 

Bovengenoemde kenmerken vertalen zich in een hele reeks burn out symptomen. 

In onze praktijk zien we heel wat mensen met burn out en we merken dan ook dat een aantal burn out symptomen altijd opnieuw terugkomen. Een aantal burn out symptomen zijn niet bij iedereen aanwezig. 

We kunnen burn out symptomen in twee categorieën opdelen:

- Lichamelijke symptomen
- Psychische symptomen

1. Lichamelijke symptomen

Vermoeidheid

Vermits burn out een energieziekte is, is vermoeidheid één van de meest voorkomende en belangrijke symptomen. Dat is dan ook vaak de klacht waarmee ik mensen in eerste instantie zie als huisarts. Dikwijls denken mensen eerst nog aan fysieke oorzaken van vermoeidheid, zoals vitaminetekorten, of mankementen aan de schildklier of andere ziekten die sluimeren. Het is ook belangrijk andere oorzaken van vermoeidheid uit te sluiten. Als huisarts is dat het eerste wat we doen.  Vermoeidheid is een algemeen symptoom dat kan veroorzaakt worden door heel wat aandoeningen. Om er maar een paar te noemen: slaaptekort, slaap apnoe syndroom, dehydratie, suikerziekte, voedselovergevoeligheden, CVS of fibromyalgie, hartproblemen, schildklieraandoeningen, beginnende infecties, … Als is vastgesteld dat enkel burn out de oorzaak is, is rust wat je in eerste instantie nodig hebt. Maar rust alleen zal op termijn niet voldoende zijn. Slaap helpt niet als het je ziel is die moe is.

Slaapproblemen

Samenhangend met het voorgaande burn out symptoom zijn slaapproblemen ook veel voorkomende burn out klachten. Mensen slapen moeilijk in, en als het al lukt om in te slapen is doorslapen ook vaak een probleem. ’s Nachts uren wakker liggen, niet meer in slaap raken, piekeren en blijven malen over kleine dingen zijn typische klachten bij burn out. Door deze slaapproblemen kom je in een negatieve spiraal terecht: slecht slapen verhindert je te recupereren, waardoor de vermoeidheid nog verergert, en ook een hele hoop andere burn out symptomen verslechten. Goed functioneren met slaaptekort is sowieso al een onmogelijke opdracht. Het zal dan ook belangrijk zijn aan dit slaapprobleem zo snel mogelijk iets te doen, om verdere escalatie van je burn out problematiek te voorkomen. Opnieuw goed slapen is een wezenlijk onderdeel van de burn out behandeling. Naast een aantal strategiën die een gezonde slaap vergemakkelijken zal de aanpak van je algehele mentale en emotionele toestand via coaching met paarden dit symptoom oplossen.

Lichamelijke pijnen

Vaak kamp je bij burn out ook met pijn in je lichaam. De pijnen die mensen gewaarworden bij burn out zijn stress gerelateerd. Ze treden op tengevolge van spanningen die zich letterlijk vastzetten in je lichaam: spierpijnen doordat spieren onbewust continu  gespannen staan zijn typisch. Nek en schouder regio zijn gevoelige plaatsen, ook rugpijnen komen vaak voor. Hoofdpijn door gespannen hoofdspieren is ook een frequent burn out symptoom. Maar ook andere delen van je lichaam kunnen pijn doen bij burn out: je buik, je armen of benen, je voeten, noem maar op. De plaats waar mensen deze burn out klachten ervaren is persoonlijk en gevarieerd. Ook hier is het natuurlijk belangrijk met de hulp van je arts andere fysieke oorzaken uit te sluiten. Paardencoaching werkt niet zelden helend, het is soms zo spectaculair dat het bijna magie lijkt, al is het dat niet.   Zo herinner  ik me nog goed het voorbeeld van Lilly die met hoofdpijn aan de workshop begon. Perlina, onze leidende merrie, kwam naar haar toe en drukte zachtjes met haar neus op Lilly’s schouder. Lilly’s hoofdpijn trok weg en is ook voor de rest van de dag weggebleven. 

Daling immuniteit

Burn out zorgt ervoor dat je immuniteit zakt. Net als stress in het algemeen zorgt voor een gedaalde immuniteit is dat ook bij burn out het geval. Je zal dus veel vatbaarder worden voor infecties, zoals verkoudheden of maag en darmontstekingen. Een verstoorde immuniteit kan ook aanleiding geven tot allerlei auto-auto-immuunziekten of een opstoot veroorzaken van deze immuunziekten (psoriasis, eczeem, Ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa, Lupus, reuma, etc…)

Je immuunsysteem komt ook tussen bij kanker: we hebben allemaal dagelijks kankercellen in ons lichaam die opgeruimd worden door ons geniale immuunsysteem. Als dit systeem gecompromitteerd raakt, kan deze opruiming mis lopen, waardoor maligne cellen overleven en de kans krijgen zich te vermenigvuldigen, met alle nefaste gevolgen van dien. Een reden te meer om zo snel mogelijk ongezonde stress en burn out efficiënt aan te pakken. In ieder geval is het vertoeven in de natuur een boost voor je immuunsysteem. Ook fysiek contact met dieren, zoals in paardencoaching, geeft je die boost. Eén van de verklaringen van die effecten is dat je oxytocine niveau omhoog gaat en dat hormoon stimuleert het immuunsysteem positief. Daarbovenop zal paardencoaching heel wat negatieve stress oplossen en zo de negatieve invloed op je immuunsysteem wegnemen.

Verteringsproblemen en slechte eetlust

Bij burn out zien we ook veel verteringsproblemen optreden. Zowel ter hoogte van de maag als ter hoogte van de darmen kunnen zich problemen voordoen. Een zwaar gevoel op de maag, zuurbranden, maagpijn, zelfs maagzweren komen voor. Diarree, of juist omgekeerd, constipatie, darmkrampen zijn niet zeldzaam, zelfs inflammatie van de darm kan optreden. De microflora, gisten en bacteriën die in je darmen  leven, worden sterk beïnvloedt door hoe je je voelt. Stress en burn out hebben een grote invloed op je darmflora. Je darmflora op zijn beurt heeft een gigantische invloed op jou: niet alleen op je vertering, maar op heel wat processen: je immuniteit, je stemming, … De lijst is zeer lang, en wordt steeds langer. Dit is een onderzoeksdomein in volle evolutie in de wetenschap en de bevindingen zijn verbazingwekkend. Voor meer informatie hierover is het boek van Deepah Chopra ‘Super genes’ een goede bron. 

Hartkloppingen, zuurstoftekort aan je hart en hoge bloeddruk

Mensen met burn out ervaren vaak hartkloppingen: hun hart klopt snel, soms zelfs  onregelmatig of slaat over.
Stress en burn out hebben een aanzienlijke invloed op je hart en je bloedvaten. Stress is één van de grootste oorzaken van ritmestoornissen, hartinfarcten en hoge bloeddruk. Zowel stress op zich als hoge bloeddruk verhogen je risico op allerlei hart en bloedvat aandoeningen. Op niveau van je hart kan zich dat vertalen in zuurstoftekort voor je hart, met angor (drukkende pijn op de borst door zuurstoftekort) en hartinfarcten tot gevolg. Je hart kan minder goed werken, hartfalen noemen we dat , waardoor de rest van je lichaam ook niet goed meer wordt voorzien van bloed dat zuurstof en voedingsstoffen aanbrengt. Bloedvat aandoeningen geven een waaier aan problemen afhankelijk van waar ze optreden. Aan de nieren kan je nierinsufficiëntie krijgen. Zuurstoftekort in je benen zorgt ervoor dat je niet meer kan stappen. Je zicht kan verslechten als de bloedvaten in je ogen zijn aangetast. Als de bloedvaten naar je hoofd zijn aangetast kan je een cerebro-cerebro-vasculair accident krijgen, een stroke. Stuk voor stuk ernstige gevolgen die je liever niet meemaakt. Opnieuw: het niet zover laten komen en op tijd voor jezelf zorgen is de boodschap.  Opnieuw is oxycytocine, het hormoon dat mensen overvloedig aanmaken bij paardencoaching door het contact met de paarden, een uitstekend tegengif: het doet de bloeddruk dalen, je hartfrequentie verlaagt.

2. Psychische symptomen

Uitgeput opgebrand gevoel

Burn out is zoals reeds gezegd bij uitstek een energie-ziekte. Het woord zegt het al zelf: je voelt je opgebrand. Het vat is leeg, de batterij is op. Je bent continu uitgeput. De  energiebalans is volledig doorgeslagen naar de negatieve kant, omdat je op het moment dat je echt burn out bent, al lang op je reserves hebt gedraaid in de periode die aan je burn out voorafgaat. Alles is opgebruikt, je reserves zijn leeg. Er valt nergens nog energie te halen uit je systeem. Daarom zal het ook belangrijk zijn in de burn out behandeling deze energie balans te herstellen en opnieuw reserves op te doen. In onze paardencaching programma’s ter behandeling van burn put is dit dan ook een belangrijk thema: wat geeft je energie en wat draineert je energie? En hoe maken we daar weer een positieve balans van.  Het feit tijdens onze paardencaching sessies In de natuur te zijn en in het gezelschap van dieren te vertoeven is voor veel mensen op zich al een opsteker. 

Concentratiestoornissen

 Eén van de eerste burn put symptomen zijn concentratiestoornissen. Dit kan erg sluipend zijn. Je merkt het in het begin niet altijd op. Je springt in de aanloop naar burn out gemakkelijk van het één naar het ander, en maakt niets af. Je merkt dat je minder efficiënt wordt. Een boek lezen wil niet meer lukken, na enkele bladzijden ben je al geneigd op te staan of ben je afgeleid. Een gesprek volgen wordt moeilijker, je merkt dat je met je gedachten ergens anders zit en te vaak moet vragen wat je gesprekspartner net zei. Meetings volgen wordt helemaal een zware opdracht: je staart uit het raam, zit met je gedachten ergens anders, je bent in je papieren aan het snuffelen. Als de burnout volop toeslaat, dan wordt concentreren echt onmogelijk. Je kan uren gewoon ergens zitten, zonder iets te doen, waarbij je gedachten van het ene naar het andere springen. Iets wat je vroeger nooit zou gedaan of zelfs gekund hebben, gebeurt nu dagelijks, en je bent er niet blij mee. Het antidotum daartegen is in het hier en nu en in contact aanwezig zijn. De interacties met de paarden tijdens onze paardencoaching sessies bieden je volop de gelegenheid dit te oefenen. Je wordt je ook bewust van de momenten dat je er niet echt bent en de impact daarvan op je jezelf en omgevinig. Voor paarden is in het hier en nu en in contact zijn een conditio sine qua non, als je hen wil leiden. Als prooidier kunnen ze alleen dan vertrouwen hebben, hoe kan je anders gevaar in hun omgeving opmerken? 

 Geheugenproblemen

Een burn out symptoom dat we bijna altijd zien is geheugenstoornissen. Je merkt dat je je dingen die je vroeger feilloos zou hebben herinnerd nu kwijt bent. Je geheugen werkt niet meer zoals het hoort. Vaak maakt dit burn out symptoom mensen ongerust, ze vragen zich af of er iets mis is met hun hersenen, of ze toch niet één of andere vorm van dementie beginnen te krijgen. De geheugenproblemen hebben deels te maken met de concentratiestoornissen. De informatie wordt niet opgeslagen doordat je niet geconcentreerd bent, en kan dus ook niet opgehaald worden uit je geheugen omdat het er nooit in opgenomen werd. Daarnaast is het ook zo dat zelfs als het ooit opgeslagen is geweest, het dan moeilijker terug te vinden is bij burn out. Ook hier zal het aanpakken van de algehele problematiek beterschap brengen. Het onkruid in je mentale tuin wied je via paardencoaching . Coaching met paarden geeft je duidelijkheid over wat essentieel is voor jouw authentieke zelf, met andere woorden wat je mag vergeten en wat je wel wil bijhouden. .

Laag zelfbeeld

Burn out gaat gepaard met een laag zelfbeeld. Je denkt negatief over jezelf, twijfelt aan je eigen capaciteiten, je wordt steeds onzekerder.  Waar je misschien vroeger zelfzekerder was, ook al had je toch vaak twijfels van binnen, neemt je zelfvertrouwen nu een duik naar beneden. De bovengenoemde burn out symptomen, geheugen- en concentratiestoornissen maken bovendien dat je inderdaad minder efficiënt wordt, en de zaken niet meer gedaan krijgt zoals je gewoon was, wat je zelfwaardegevoel nog een extra knauw geeft. Zo krijg je een sneeuwbaleffect. Waar je vroeger je twijfels kon compenseren door extra goed te presteren, en daar ook positieve feedback op te krijgen, lukt dat nu je burn out bent niet meer, met alle gevolgen van dien. Mensen met burn out zijn juist vaak degene die goed presteren, de beste in hun vak, de zogenaamde ‘high achievers’. Die mooie prestaties hebben  tot veel waardering geleid, en dat valt nu allemaal weg. Er komen misschien zelfs opmerkingen in de omgekeerde richting, in ieder geval ben je zelf toch vaak je strengste rechter. Dat leidt vaak tot gevoelens van schaamte.
Waar je vroeger je onzekerheid kon verbergen achter allerhande maskers, waarvan perfectionisme er één is, kan dat nu niet meer. De maskers laten vallen en authentieker worden is waar burn out je toe uitnodigt. Paarden zullen dat in de omgang met hen ook vragen van jou, en zijn als dusdanig een uitnodiging om echt jezelf te zijn. 

Prikkelbaarheid, irritatie, kwaadheid

Als je in burn out bent heb je een kort lontje. Wat je vroeger wel verdroeg, leidt nu tot kwaadheid. Je hebt het gevoel dat je tegen niets meer kan, en om het minste geïrriteerd raakt. Deze irritatie en kwaadheid zijn tekenen dat je grenzen worden overschreden. Het zijn  signalen die je vroeger gewoon was te negeren, zodat je maar al te vaak over je grenzen liet gaan. Een gewoonte die bijgedragen heeft aan je burn out. Nu zijn de signalen als een rode vlag op een stier geworden, je kan ze niet meer negeren en je overreageert nu vaak. Dat overreageren is normaal, juist omdat je al zo vaak de signalen van grensoverschrijding hebt genegeerd, ga je nu in overdrive. In ons paardencoaching programma Mastering Well-Being leer je de kunst emoties als boodschappen te handlene. Het zal in de toekomst nodig zijn de emoties die je waarschuwen  dat een grens wordt overschreden, namelijk irritatie of kwaadheid, op tijd te herkennen en er adequaat op te reageren. Duidelijkheid rond grenzen verwerven is Iets waar paardencoaching ideaal voor is. Coachingpaarden zijn namelijk erg duidelijk over hun grenzen en zullen jou ook uitdagen zuiver aan te geven welke ruimte je nodig hebt en waar je grenzen liggen. Een belangrijke vaardigheid in burn out herstel en het voorkomen van burn out in de toekomst. 

Overgevoeligheid

Eén van de lastige burn out symptomen is overgevoeligheid. Bij de minste aanleiding barst je in huilen uit. Soms begin je zelfs gewoon te huilen, zonder aanwijsbare aanleiding. Zo barstte een topmanager in zijn auto in tranen uit vlak voor hij een belangrijke meeting moest beginnen. Dat was bij hem letterlijk en figuurlijk de druppel die hem ertoe bewoog hulp te zoeken en in paardencoaching te komen. Dit burn out  symptoom kan erg lastig zijn als je in gezelschap vertoeft, het leidt opnieuw tot schaamtegevoelens. Ik heb menige cliënt zien boos worden op zichzelf omdat ze ‘alweer’ aan het huilen zijn. Nochtans zijn tranen en jezelf toelaten te wenen soms deugddoend en nodig. Waarschijnlijk heb je al te vaak alles opgekropt, en zijn al die tranen al heel lang blijven steken. Het is soms gewoon nodig los te laten en letterlijk te laten wegvloeien. Marisha, één van onze coachingpaarden, is er heel goed in mensen op te vangen als ze verdrietig zijn; ze gaat dan heel dichtbij staan, en legt haar hoofd en hals rond degene die verdriet heeft. Een aanvaardende en troostende aanwezigheid.

Angstgevoelens

Bij burn out zijn angstgevoelens frequent aanwezig. Dit kan gaan van ongerustheid en vage nervositeit tot regelrechte paniekaanvallen, en alles ertussenin. Mensen zijn bij burn out om te beginnen al ongerust of ze ooit weer normaal gaan kunnen functioneren. Verder jagen zaken waar ze tevoren nauwelijks bij stil stonden hen nu angst aan. Ik heb een crisismanager bij mij in burn out behandeling gehad via paardencaching die zijn email berichten niet meer kon bekijken, het joeg hem te veel angst aan. Deze man was gewoon in de ergste crisismomenten in te springen en de zaken op te lossen voor grote bedrijven. De triviaalste zaken zijn genoeg om onrust en angst op te roepen. Ook dit burn out symptoom is een teken van de overdrive waar je in terecht bent gekomen. Mensen die deelnemen aan onze paardencoaching programma’s zijn n begin vaak bang van de coachingpaarden. Logisch vind ik, als je niet gewoon bent om met paarden om te gaan, zoals dat voor bijna al mijn cliënten het geval is. Ervaring met paarden is ook helemaal niet nodig om coaching met paarden te genieten. Deze angst is een mooie metafoor voor andere angsten, dat kunnen we dan meteen ook efficiënt aanpakken.

Piekeren

Iemand in burn out piekert heel veel. De gedachtenstroom staat nooit stil, dat is eigenlijk nog meer uitgesproken bij een beginnende burn out. Dit is typisch een burn out  symptoom dat een full blown burn out aankondigt. Je merkt dat je hoofd nooit stil wordt. Je blijft rumineren over datzelfde soms maar kleine probleem. Zelfs als het zaken zijn waar je niets kan aan veranderen, blijft het door je hoofd spoken en raak je het niet kwijt.  Alles is ook een aanleiding om te gaan piekeren. Zaken waar je vroeger zelfs geen aandacht aan gaf, maken dat je nu aan het piekeren slaat. Dit burn out symptoom is op zich ook een energievreter. Eén van de eerste zaken die onze cliënten vaak opmerken als ze in paardencoaching komen is hoeveel rust de paarden uitstralen en hoe rustig ze er zelf van worden. De chit chat in hun hoofd valt stil. 

Burn out behandeling: paardencoaching

Programma Mastering Well-Being

Een vraag die ik frequent krijg is: ga ik weer als vroeger worden, dokter?  Mijn antwoord is steevast: ik hoop van niet, want dan beland je keer op keer waar je nu bent. Er zullen inderdaad een aantal patronen grondig moeten veranderen om burn out herstel mogelijk te maken en burn out symptomen duurzaam kwijt te raken. Coaching met paarden is een methodiek die je een efficiënte burn out behandeling biedt : het helpt je alle patronen duidelijk te krijgen die burn out in de hand werken. De directe, eerlijke en niet veroordelende feedback van de paarden zorgt voor onmiddellijke duiding. In onze coaching met paarden krijg je ook meteen aangereikt wat de oplossing is. Met die nieuwe inzichten kan je in de paardencoaching  sessies gaan experimenteren en opnieuw krijg je van de coaching paarden duidelijke feedback over wat werkt voor jou en wat niet. We hebben een exclusief programma gemaakt dat bedoeld is voor mensen die echt vooruit willen, en voortaan een leven willen gaan leiden dat hen voldoening en geluk schenkt, in plaats van uitputting en frusratie. Meer informatie over dat programma vind je hier.

Wil je nog meer weten over burn out en welke gedragspatronen tot burn out leiden? 

Wil je kennis maken met paardencoaching en ervaren hoe dit werkt om burn out te behandelen?  

Kom dan naar ons taster seminarie: meer informatie hierover en inschrijven kan op deze link: https://www.kivik.eu/volg-een-seminarie

Dr. Van Reepingen Annemieken

Huisarts en psychologe

Horse Assisted Coach

Bronnen

Eco J.C. de Geers, Tweelingonderzoek naar de risicofactoren voor doodsoorzaak nummer één.

Boudewijn Van Houdenhove, In wankel evenwicht, Lannoo uitgeverij.

Deepak Chopra M.D., Rudolph E. Tonri, Ph.D, Super Genes, Harmony Books, New York.

Annemieken Van Reepingen, Jouw Paardenkracht, Het Punt.